نحوه کار گیربکس اتوماتیک:
جعبه دنده های اتوماتیک امروزی از پیچیده ترین وجالب ترین قسمت در اتومبیل میباشد که برای توضیح این تکنولوژی پیشرفته لازم آن را به چهار قسمت تقسیم کنیم.
1- مکانیکی 2- هیدرولیک 3- برق 4- کامپیوتر
این چهار قسمت در گیربکس اتوماتیک با هماهنگی خاص با یکدیگر کار میکنند و موجبات کار کردن گیربکس و رانندگی راحت تر و دلپذیر تر را فراهم میکنند. تا مادامیکه یکی از این قسمت ها ایرادی پیدا کند که باعث شود درست کار نکند ، در این صورت است که متوجه عیب واشکال در گیربکس و یا اتومبیل تان می شوید.در گیربکس اتوماتیک ، (توربین) و در گیربکس های دنده ای (کلاچ) هردو در اتومبیل یک کار انجام میدهند ولی از نظر نحوه عملکرد کاملا با هم متفاوت میباشند و باید گفت نحوه عمل و تکنولوژی گیربکس اتوماتیک بسیار پیچیده میباشد.
برای توضیح دادن نوع عملکرد گیربکس اتوماتیک اول تصور کنیم بدون گیربکس اتومبیل چگونه بوده است. بدون عملکرد گیربکس از نظر قدرت و سرعت کاملا محدود میباشد برای مثال تصور کنید اتومبیل دنده ای را فقط با دنده سه رانندگی کنید. شاید شما تابه حال اینگونه رانندگی نکرده باشید. ولی اگر از اینطریق رانندگی کنید به طور حتم شما شاهد کندی اتومبیل در زمان حرکت اولیه هستید و نیز خواهید فهمید که در سرعت بالای 100 کیلومتر یا 120 کیلومتر، موتور اتومبیل صدای زیادی میکند ودور سنج موتور به قسمت قرمز رسیده و دیگر تند و تیز نمی رود. البته این نوع اتومبیل ها هیچگونه مصرفی ندارند و سریعا خراب می شوند.
بنابراین متوجه شدیم که گیربکس با تغییر ضریب دنده ، قدرت گشتاور و دور موتور را به صورت لازم تغییر میدهد و در اختیار اتومبیل قرار میدهد تا موتور با دوری متناسب و مفید کار کند.یکی از فرق های اصلی در گیربکس اتوماتیک با گیربکس دنده ای در این است که گیربکس دنده ای با قفل کردن دنده هایی که روی شفت خروجی که به صورت آزاد روی بلبرینگ سوار شده اند و یا به وسیله کشویی و ماهک، درگیر و آزاد می شوند ویا در مدل های پایین با حرکت دادن بر روی شفت دنده ها، آن ها روی هم و یا آزاد میگردند و به این طریق دنده ها درگیر و یا آزاد میشوند و باعث تغییر ضریب در دنده ها میشوند. ولی در گیربکس اتوماتیک تمام دنده ها همیشه درگیرند و بانگه داشتن یکی و به حرکت در آوردن دیگری نوع ضریب دنده به دست می آید وبه این نوع سیستم دنده به لحاظ شبیه بودنش به حالت خورشید و سیارات دنده های سیاره ای یا خورشیدی میگویند.
دنده های خورشیدی :
ساده ترین نوع دنده های خورشیدی ، شامل یک دنده خورشیدی(Sun Gear )،دو یا چند دنده سیاره ای ( ( Plannet Gearو دنده دوری یا کمربندی می باشد (Ring Gear ) . این دنده ها در حال درگیری دائم هستند و دنده های سیاره ای توسط یک پوسته همه به هم متصلند و حول محور خود در این پوسته آزاد میچرخند.
به طور مثال از نوع استفاده و ساختار، عملکرد این سیستم به این صورت است که با وصل کردن دنده دوری به شفت ورودی که وسیله انتقال قدرت از موتور را به عهده دارد و با وصل کردن دنده های سیاره ای با شفت خروجی و با ثابت نگه داشتن دنده خورشیدی، اگر ما در این حالت دنده دور را بگردانیم دنده های سیاره ای به دور دنده های دوری می گردند(در ضمن در این حالت دنده خورشیدی ثابت است)و باعث می شود شفت ورودی در همان جهت شفت خروجی بچرخد، با این تفاوت که دور شفت خروجی کمتر از ورودی می باشدکه در این حالت دنده سنگین یا (دنده یک) می باشد و یا اگر ما دنده خورشیدی را آزاد کنیم تا بگردد هر کدام از چرخ دنده های دیگر را به هم متصل کنیم در این حالت هر دو شفت ورودی و خروجی در یک جهت می چرخند و سرعت آنها نیز برابر است مانند دنده چهار اتومبیلهای دارای جعبه دنده معمولی. نوع دیگر از طرز کار دنده های خورشیدی به این صورت است که با ثابت نگاه داشتن دنده های سیاره ای و انتقال قدرت به دنده کمربندی، دنده خورشیدی عکس دنده کمربندی حرکت خواهد کرد(دنده عقب)
